淮阴侯列传第三十二注拼音

2024年2月13日发(作者：新加坡管理学院)

淮阴侯列传第三十二注拼音

淮阴侯列传第三十二出自《史记》卷九十二，作者司马迁。本传记载了西汉开国功臣韩信一生的事迹。以下是淮阴侯列传第三十二的原文：

huáiyīnhóuhánxìnzhěhuáiyīnrényěshǐwéibùyīshípínwúxínɡ淮阴侯韩信者，淮阴人也。始为布衣时，贫无行，bùdétuīzéwéilìyòubùnénɡzhìshēnɡshānɡɡǔchánɡcónɡrénjì不得推择为吏，又不能治生商贾。常从人寄shíyǐnrénduōyànzhīzhěchánɡshùcónɡqíxiàxiānɡnánchānɡtínɡzhǎnɡ食饮，人多厌之者。常数从其下乡南昌亭长jìshíshùyuètínɡzhǎnɡqīhuànzhīnǎichénchuīrùshíshíshí寄食，数月，亭长妻患之，乃晨炊蓐食。食时，xìnwǎnɡbùwéijùshíxìnyìzhīqíyìnùjìnɡjuéqù信往，不为具食。信亦知其意，怒，竟绝去。

xìndiàoyúchénɡxiàzhūmǔpiàoyǒuyìmǔjiànxìnjīfànxìn信钓于城下，诸母漂，有一母见信饥，饭信，jìnɡpiàoshùshírìxìnxǐwèipiàomǔyuēwúbìyǒuyǐzhònɡ竟漂数十日。信喜，谓漂母曰：“吾必有以重bàomǔmǔnùyuēdàzhànɡfūbùnénɡzìshíwúāiwánɡsūn报母。”母怒曰：“大丈夫不能自食，吾哀王孙érjìnshíqǐwànɡbàohū而进食，岂望报乎！”

huáiyīntúzhōnɡshàoniányǒuwǔxìnzhěyuēruòsuīzhǎnɡdàhǎo淮阴屠中少年有侮信者，曰：“若虽长大，好

dàidāojiànzhōnɡqínɡqièěrzhònɡrǔzhīyuēxìnnénɡsǐ带刀剑，中情怯耳。”众辱之曰：“信能死，cìwǒbùnénɡsǐchūwǒkuàxiàyúshìxìnshúshìzhīfǔ刺我；不能死，出我胯下。”于是信孰视之，俛chūkuàxiàpúfúyìshìrénjiēxiàoxìnyǐwéiqiè出胯下，蒲伏。一市人皆笑信，以为怯。

jíxiànɡliánɡdùhuáixìnzhànɡjiàncónɡzhījūhuīxiàwèidézhī及项梁渡淮，信仗剑从之，居麾下，未得知mínɡxiànɡliánɡbàiyòushǔxiànɡyǔyǔyǐwéilánɡzhōnɡshùyǐ名。项梁败，又属项羽，羽以为郎中。数以cèɡànxiànɡyǔyǔbúyònɡhànwánɡzhīrùshǔxìnwánɡchǔɡuīhàn策干项羽，羽不用。汉王之入蜀，信亡楚归汉，wèidézhīmínɡwéiliánáozuòfǎdānɡzhǎnqíbèishísānrénjiē未得知名，为连敖。坐法当斩，其辈十三人皆yǐzhǎncìzhìxìnxìnnǎiyǎnɡshìshìjiànténɡɡōnɡyuēshànɡ已斩，次至信，信乃仰视，适见滕公，曰：“上bùyùjiùtiānxiàhūhéwéizhǎnzhuànɡshìténɡɡōnɡqíqíyán不欲就天下乎？何为斩壮士！”滕公奇其言，zhuànɡqímàoshìérbùzhǎnyǔyǔdàshuōzhīyányúshànɡ壮其貌，释而不斩。与语，大说之。言于上，shànɡbàiyǐwéizhìsùdūwèishànɡwèizhīqíyě上拜以为治粟都尉，上未之奇也。

xìnshùyǔxiāohéyǔhéqízhīzhìnánzhènɡzhūjiānɡxínɡdàowánɡ信数与萧何语，何奇之。至南郑，诸将行道亡zhěshùshírénxìndùhéděnɡyǐshùyánshànɡshànɡbùwǒyònɡjí者数十人，信度何等已数言上，上不我用，即wánɡhéwénxìnwánɡbùjíyǐwénzìzhuīzhīrényǒuyánshànɡ亡。何闻信亡，不及以闻，自追之。人有言上

yuēchénɡxiànɡhéwánɡshànɡdànùrúshīzuǒyòushǒu曰：“丞相何亡。”上大怒，如失左右手。jūyìèrrìhéláiyèshànɡshànɡqiěnùqiěxǐmàhéyuē居一二日，何来谒上，上且怒且喜，骂何曰：ruòwánɡhéyěhéyuēchénbùɡǎnwánɡyěchénzhuī“若亡，何也？”何曰：“臣不敢亡也，臣追wánɡzhěshànɡyuēruòsuǒzhuīzhěshuíyuēhánxìn亡者。”上曰：“若所追者谁？”曰：“韩信yěshànɡfùmàyuēzhūjiānɡwánɡzhěyǐshíshùɡōnɡwúsuǒ也。”上复骂曰：“诸将亡者以十数，公无所zhuīzhuīxìnzhàyěhéyuēzhūjiānɡyìdéěrzhìrú追；追信，诈也。”何曰：“诸将易得耳。至如xìnzhěɡuóshìwúshuānɡwánɡbìyùzhǎnɡwánɡhànzhōnɡwúsuǒshì信者，国士无双。王必欲长王汉中，无所事xìnbìyùzhēnɡtiānxiàfēixìnwúsuǒyǔjìshìzhěɡùwánɡcè信；必欲争天下，非信无所与计事者。顾王策ānsuǒjuéěrwánɡyuēwúyìyùdōnɡěrānnénɡyùyùjiǔ安所决耳。”王曰：“吾亦欲东耳，安能郁郁久jūcǐhūhéyuēwánɡjìbìyùdōnɡnénɡyònɡxìnxìnjí居此乎？”何曰：“王计必欲东，能用信，信即liúbùnénɡyònɡxìnzhōnɡwánɡěrwánɡyuēwúwéiɡōnɡyǐ留；不能用，信终亡耳。”王曰：“吾为公以wéijiānɡhéyuēsuīwéijiānɡxìnbìbùliúwánɡyuē为将。”何曰：“虽为将，信必不留。”王曰：yǐwéidàjiānɡhéyuēxìnɡshènyúshìwánɡyùzhào“以为大将。”何曰：“幸甚。”于是王欲召xìnbàizhīhéyuēwánɡsùmànwúlǐjīnbàidàjiānɡrúhūxiǎo信拜之。何曰：“王素慢无礼，今拜大将如呼小

érěrcǐnǎixìnsuǒyǐqùyěwánɡbìyùbàizhīzéliánɡrì儿耳，此乃信所以去也。王必欲拜之，择良日，zhāijièshètánchǎnɡjùlǐnǎikěěrwánɡxǔzhīzhū斋戒，设坛场，具礼，乃可耳。”王许之。诸jiānɡjiēxǐrénrénɡèzìyǐwéidédàjiānɡzhìbàidàjiānɡnǎi将皆喜，人人各自以为得大将。至拜大将，乃hánxìnyěyìjūnjiējīnɡ韩信也，一军皆惊。

xìnbàilǐbìshànɡzuòwánɡyuēchénɡxiànɡshùyánjiānɡjūn信拜礼毕，上坐。王曰：“丞相数言将军，jiānɡjūnhéyǐjiàoɡuǎrénjìcèxìnxièyīnwènwánɡyuējīn将军何以教寡人计策？”信谢，因问王曰：“今dōnɡxiānɡzhēnɡquántiānxiàqǐfēixiànɡwánɡxiéhànwánɡyuē东乡争权天下，岂非项王邪？”汉王曰：rányuēdàwánɡzìliàoyǒnɡhànrénqiánɡshúyǔxiànɡ“然。”曰：“大王自料勇悍仁强孰与项wánɡhànwánɡmòránliánɡjiǔyuēbùrúyěxìnzàibài王？”汉王默然良久，曰：“不如也。”信再拜hèyuēwéixìnyìwéidàwánɡbùrúyěránxiànɡwánɡsuǒɡuòwú贺曰：“惟信亦为大王不如也。然项王所过无bùcánmièzhětiānxiàduōyuànbǎixìnɡbùqīnfùtèjiéyúwēiqiánɡ不残灭者，天下多怨，百姓不亲附，特劫于威强ěrmínɡsuīwéibàshíshītiānxiàxīnɡùyuēqíqiánɡyìruò耳。名虽为霸，实失天下心。故曰其强易弱。jīndàwánɡchénɡnénɡfǎnqídàorèntiānxiàwǔyǒnɡhésuǒbùzhū今大王诚能反其道：任天下武勇，何所不诛！yǐtiānxiàchénɡyìfēnɡɡōnɡchénhésuǒbùfúyǐyìbīnɡcónɡsī以天下城邑封功臣，何所不服！以义兵从思

dōnɡɡuīzhīshìhésuǒbùsànqiěsānqínwánɡwéiqínjiānɡjiānɡqín东归之士，何所不散！且三秦王为秦将，将秦zǐdìshùsuìyǐsuǒshāwánɡbùkěshènɡjìyòuqīqízhònɡjiànɡzhū子弟数岁矣，所杀亡不可胜计，又欺其众降诸hóuzhìxīnānxiànɡwánɡzhàkēnɡqínjiànɡcùèrshíyúwànwéidú侯，至新安，项王诈坑秦降卒二十余万，唯独hánxīnyìdétuōqínfùxiōnɡzhīyuàncǐsānrénzhětònɡrù邯、欣、翳得脱，秦父兄之怨此三人者，痛入ɡǔsuǐjīnchǔqiánɡyǐwēiwánɡcǐsānrénqínmínjìnjuézhīdàwánɡ骨髓。今楚强以威王此三人，秦民尽觉之。大王zhīrùwǔɡuānqiūháowúsuǒhàichúqínkēfǎyǔqínmínyuēfǎ之入武关，秋毫无所害，除秦苛法，与秦民约法sānzhānɡěrqínmínwúbùyùdédàwánɡwánɡqínzhěyúzhūhóuzhī三章耳，秦民无不欲得大王王秦者。于诸侯之yuēdàwánɡdānɡwánɡɡuānzhōnɡɡuānzhōnɡmínxiánzhīzhīdàwánɡshī约，大王当王关中，关中民咸知之。大王失zhírùhànzhōnɡqínmínwúbùhènzhějīndàwánɡjǔérdōnɡsān职入汉中，秦民无不恨者。今大王举而东，三qínkěchuánxíérdìnɡyěyúshìhànwánɡdàxǐzìyǐwéidé秦可传檄而定也。”于是汉王大喜，自以为得xìnwǎnsuítīnɡxìnjìbùshǔzhūjiānɡsuǒjī信晚。遂听信计，部署诸将所击。

bāyuèhànwánɡjǔbīnɡdōnɡchūchéncānɡdìnɡsānqínhànèrnián八月，汉王举兵东出陈仓，定三秦。汉二年，chūɡuānshōuwèihénánhányīnwánɡjiējiànɡhéqízhào出关，收魏、河南，韩、殷王皆降。合齐、赵ɡònɡjīchǔsìyuèzhìpénɡchénɡhànbīnɡbàisànérháixìnfù共击楚。四月，至彭城，汉兵败散而还。信复

shōubīnɡyǔhànwánɡhuìxínɡyánɡfùjīpòchǔjīnɡsuǒzhījiānyǐ收兵与汉王会荥阳，复击破楚京、索之间，以ɡùchǔbīnɡbùnénɡxī故楚兵不能西。

hànzhībàiquèpénɡchénɡsàiwánɡxīnzháiwánɡyìwánɡhànjiànɡchǔ汉之败却彭城，塞王欣、翟王翳亡汉降楚，qízhàoyìfǎnhànyǔchǔhéliùyuèwèiwánɡbàoyèɡuīshìqīnjí齐、赵亦反汉与楚和。六月，魏王豹谒归视亲疾，zhìɡuójíjuéhéɡuānfǎnhànyǔchǔyuēhéhànwánɡshǐlìshēnɡ至国，即绝河关反汉，与楚约和。汉王使郦生shuōbàobùxiàqíbāyuèyǐxìnwéizuǒchénɡxiānɡjīwèi说豹，不下。其八月，以信为左丞相，击魏。wèiwánɡshènɡbīnɡpúbǎnsàilínjìnxìnnǎiyìwéiyíbīnɡchénchuán魏王盛兵蒲坂，塞临晋。信乃益为疑兵，陈船yùdùlínjìnérfúbīnɡcónɡxiàyánɡyǐmùyīnɡfǒudùjūnxíān欲渡临晋，而伏兵从夏阳以木罂缶渡军，袭安yìwèiwánɡbàojīnɡyǐnbīnɡyínɡxìnxìnsuílǔbàodìnɡwèiwéi邑。魏王豹惊，引兵迎信，信遂虏豹，定魏为hédōnɡjùnhànwánɡqiǎnzhānɡěryǔxìnjùyǐnbīnɡdōnɡběijī河东郡。汉王遣张耳与信俱，引兵东，北击zhàodàihòujiǔyuèpòdàibīnɡqínxiàshuōèyǔxìnzhīxià赵、代。后九月，破代兵，禽夏说阏与。信之下wèipòdàihànzhéshǐrénshōuqíjīnɡbīnɡyìxínɡyánɡyǐjùchǔ魏破代，汉辄使人收其精兵，诣荥阳以距楚。

xìnyǔzhānɡěryǐbīnɡshùwànyùdōnɡxiàjǐnɡxínɡjīzhàozhàowánɡ信与张耳以兵数万，欲东下井陉击赵。赵王、chénɡānjūnchényúwénhànqiěxízhīyějùbīnɡjǐnɡxínɡkǒuhào成安君陈余闻汉且袭之也，聚兵井陉口，号

chēnɡèrshíwànɡuǎnɡwǔjūnlǐzuǒchēshuōchénɡānjūnyuēwénhàn称二十万。广武君李左车说成安君曰：“闻汉jiānɡhánxìnshèxīhélǔwèiwánɡqínxiàshuōxīndiéxuèèyǔ将韩信涉西河，虏魏王，禽夏说，新喋血阏与，jīnnǎifǔyǐzhānɡěryìyùxiàzhàocǐchénɡshènɡérqùɡuóyuǎn今乃辅以张耳，议欲下赵，此乘胜而去国远dòuqífēnɡbùkědānɡchénwénqiānlǐkuìliánɡshìyǒujīsè斗，其锋不可当。臣闻千里馈粮，士有饥色；qiáosūhòucuànshībùsùbǎojīnjǐnɡxínɡzhīdàochēbùdéfānɡ樵苏后爨，师不宿饱。今井陉之道，车不得方ɡuǐqíbùdéchénɡlièxínɡshùbǎilǐqíshìliánɡshibìzàiqí轨，骑不得成列，行数百里，其势粮食必在其hòuyuànzúxiàjiǎchénqíbīnɡsānwànréncónɡjiāndàojuéqízī后。愿足下假臣奇兵三万人，从间道绝其辎zhònɡzúxiàshēnɡōuɡāolěijiānyínɡwùyǔzhànbǐqiánbùdédòu重；足下深沟高垒，坚营勿与战。彼前不得斗，tuìbùdéháiwúqíbīnɡjuéqíhòushǐyěwúsuǒluèbùzhìshí退不得还，吾奇兵绝其后，使野无所掠，不至十rìérliǎnɡjiānɡzhītóukězhìyúxìxiàyuànjūnliúyìchénzhī日，而两将之头可致于戏下。愿君留意臣之jìfǒubìwéièrzǐsuǒqínyǐchénɡānjūnrúzhěyě计。否，必为二子所禽矣。”成安君，儒者也，chánɡchēnɡyìbīnɡbúyònɡzhàmóuqíjìyuēwúwénbīnɡfǎshízé常称义兵不用诈谋奇计，曰：“吾闻兵法十则wéizhībèizézhànjīnhánxìnbīnɡhàoshùwànqíshíbúɡuòshùqiān围之，倍则战。今韩信兵号数万，其实不过数千。nénɡqiānlǐérxíwǒyìyǐbàjíjīnrúcǐbìérbùjīhòu能千里而袭我，亦已罢极。今如此避而不击，后

yǒudàzhěhéyǐjiāzhīzézhūhóuwèiwúqièérqīnɡláifáwǒ有大者，何以加之！则诸侯谓吾怯，而轻来伐我。”bùtīnɡɡuǎnɡwǔjūncè不听广武君策。

xìnshǐbàohánxìnhánxìndàxǐnǎiyǐnbīnɡcónɡjiāndàobìshānér信使报韩信，韩信大喜，乃引兵从间道萆山而wànɡzhàojūnɡuǒjiànqízhònɡjūnxièdàiwúbèixìnxǐwèijūn望赵军，果见其众军懈怠，无备。信喜，谓军lìyuēzhàoyǐxiānjùbiàndìwéibìqiěbǐwèijiànwúdàjiānɡ吏曰：“赵已先据便地为壁，且彼未见吾大将qíɡǔwèikěnjīqiánxínɡkǒnɡwúzhìzǔxiǎnérháixìnnǎi旗鼓，未肯击前行，恐吾至阻险而还。”信乃shǐwànrénxiānxínɡchūbèishuǐchénzhàojūnwànɡjiànérdàxiào使万人先行，出，背水陈。赵军望见而大笑。pínɡdànxìnjiàndàjiānɡzhīqíɡǔɡǔxínɡchūjǐnɡxínɡkǒuzhào平旦，信建大将之旗鼓，鼓行出井陉口，赵kāibìjīzhīdàzhànliánɡjiǔyúshìxìnzhānɡěrxiánɡqìɡǔqí开壁击之，大战良久。于是信、张耳详弃鼓旗，zǒushuǐshànɡjūnshuǐshànɡjūnkāirùzhīfùjízhànzhàoɡuǒkōnɡ走水上军。水上军开入之，复疾战。赵果空bìzhēnɡhànɡǔqízhúhánxìnzhānɡěrhánxìnzhānɡěryǐrù壁争汉鼓旗，逐韩信、张耳。韩信、张耳已入shuǐshànɡjūnjūnjiēshūsǐzhànbùkěbàixìnsuǒchūqíbīnɡèr水上军，军皆殊死战，不可败。信所出奇兵二qiānqíɡònɡhòuzhàokōnɡbìzhúlìzéchírùzhàobìjiēbázhào千骑，共候赵空壁逐利，则驰入赵壁，皆拔赵qílìhànchìzhìèrqiānzhàojūnyǐbúshènɡbùnénɡdéxìnděnɡ旗，立汉赤帜二千。赵军已不胜，不能得信等，

yùháiɡuībìbìjiēhànchìzhìérdàjīnɡyǐwéihànjiēyǐdé欲还归壁，壁皆汉赤帜，而大惊，以为汉皆已得zhàowánɡjiānɡyǐbīnɡsuíluàndùnzǒuzhàojiānɡsuīzhǎnzhībù赵王将矣，兵遂乱，遁走，赵将虽斩之，不nénɡjìnyěyúshìhànbīnɡjiājīdàpòlǔzhàojūnzhǎnchénɡān能禁也。于是汉兵夹击，大破虏赵军，斩成安jūnshuǐshànɡqínzhàowánɡxiē君泜水上，禽赵王歇。

xìnnǎilìnɡjūnzhōnɡwúshāɡuǎnɡwǔjūnyǒunénɡshēnɡdézhěɡòuqiān信乃令军中毋杀广武君，有能生得者购千jīnyúshìyǒufùɡuǎnɡwǔjūnérzhìxìxiàzhěxìnnǎijiěqífù金。于是有缚广武君而致戏下者，信乃解其缚，dōnɡxiānɡzuòxīxiānɡduìshīshìzhī东乡坐，西乡对，师事之。

zhūjiānɡxiàoshǒulǔbìhèyīnwènxìnyuēbīnɡfǎyòubèishān诸将效首虏，毕贺，因问信曰：“兵法右倍山línɡqiánzuǒshuǐzéjīnzhějiānɡjūnlìnɡchénděnɡzhūjiānɡxiàoshǒu陵，前左水泽，今者将军令臣等诸将效首lǔbìhèyīnwènxìnyuēbīnɡfǎyòubèishānlínɡqiánzuǒ虏，毕贺，因问信曰：“兵法右倍山陵，前左shuǐzéjīnzhějiānɡjūnlìnɡchénděnɡfǎnbèishuǐzhènhéyě水泽，今者将军令臣等反背水阵，何也？”xìnyuēcǐzàibīnɡfǎbùzàizhònɡɡuǎbīnɡfǎbùyuēxiàn信曰：“此在兵法，不在众寡。兵法不曰：‘陷zhīsǐdìérhòushēnɡzhìzhīwánɡdìérhòucúnqiěxìnfēiděisù之死地而后生，置之亡地而后存’？且信非得素fǔxúnshìdàfūyěcǐsuǒwèiqūshìrénérzhànzhīqíshì拊循士大夫也，此所谓‘驱市人而战之’，其势

fēizhìzhīsǐdìshǐrénrénzìwéizhànjīnyǔzhīshēnɡdìjiēzǒu非置之死地，使人人自为战；今予之生地，皆走，nínɡshànɡkědééryònɡzhīhūzhūjiānɡjiēfúyuēshànfēi宁尚可得而用之乎！”诸将皆服曰：“善。非chénsuǒjíyě臣所及也。”